Правілы лічбавай гігіены для дзяцей і іх бацькоў
Штогод 15 сакавіка ў Беларусі адзначаецца Дзень спажыўца. Паколькі кліенты банка - гэта спажыўцы фінансавых прадуктаў і паслуг, мы вырашылі падрыхтаваць карысную інфармацыю менавіта для гэтага сегмента спажыўцоў і сёння публікуем лайфхакі па бяспецы фінансаў для дарослых і дзяцей.
Сучасныя дзеці - адны з самых актыўных карыстальнікаў інтэрнэту, гаджэтаў, online-сэрвісаў і прыкладанняў. Многія з іх літаральна "нарадзіліся" са смартфонам у руках. Пры гэтым у іх, у адрозненне ад дзяцей, якія яшчэ 30-40 гадоў таму выраслі ў цалкам афлайнавым свеце і атрымалі ад сваіх бацькоў выразныя інструкцыі па бяспецы: "Чужым дзверы не адчыняй", "Не сядай у машыну да незнаёмцаў" і гэтак далей , часцей за ўсё няма досведу ці разумення, як дзейнічаць у экстрэмальных сітуацыях, звязаных з кіберпагрозамі. Інтэрнэт – складанае і жорсткае асяроддзе, якое не дае скідак на ўзрост.
Спецыялісты кампаніі Group-IB сумесна з Белаграпрамбанкам падрыхтавалі некалькі правіл лічбавай гігіены для дзяцей і іх бацькоў, якімі мы настойліва раім не грэбаваць:
Парады для дзіцяці:
- Не вер абяцанням розыгрышу прызоў, скідак ад блогераў і зорак, бо «бясплатны сыр бывае толькі ў пастцы». Правярай даменнае імя рэсурсу, часцяком ашуканскі сайт адрозніваецца ўсяго адной літарай. Перш чым увесці дадзеныя сваёй банкаўскай карткі ў форму аплаты, вывучы адрас сайта, загуглі яго і правер, калі ён быў створаны. Калі сайту пару месяцаў, хутчэй за ўсё, ён ашуканскі. Давярай толькі афіцыйным сайтам.
- Не звяртай увагі на рэкламныя банеры і іншую дакучлівую рэкламу, якая паведамляе аб магчымасці лёгка зарабіць. Не пераходзь па спасылках ад незнаёмых людзей у электроннай пошце, мэсэнджэрах і ў сацыяльных сетках. Калі абяцаюць буйную выплату і для яе атрымання трэба "ўсяго толькі аплаціць камісію" - не паддавайся на правакацыю.
- Трэба быць асцярожным з уваходнай поштай, асабліва з той, якая прыходзіць у святы і непрацоўны час. Любыя просьбы загрузіць ці ўсталяваць файлы павінны расцэньвацца як падазроныя.
- Ніколі і нідзе не выдавай асабістую інфармацыю і персанальныя дадзеныя аб сабе і сваёй сям'і. Да такой інфармацыі адносяцца: імя, прозвішча, твой узрост і/або дата нараджэння, пашпартныя даныя, нумары тэлефонаў, адрас пражывання, нумар школы, даныя банкаўскіх картак і г.д.
- Не рабі пакупкі на незнаёмых сайтах – для аплаты ў інтэрнэце завядзі сабе асобную банкаўскую картку з мінімальным балансам або выпусці віртуальную.
Парады бацькам:
- Выхоўвайце ў дзецях крытычнае мысленне: перад кожным дзеяннем або рашэннем дзіця павінна задумвацца аб тым, што гэта дзеянне дасць яму, а што іншаму боку.
- Усталюйце ў тэлефоне дзіцяці забарону на запампоўку платных праграм ці праграм з ненадзейных крыніц. У смартфонах, якія выкарыстоўваюць сістэму Android, гэта можна зрабіць праз Play Market. У iOS можна заблакаваць пакупкі ў iTunes і App Store, а таксама абмежаваць выкарыстанне устаноўленых прыкладанняў.
І яшчэ адзін фінансавы лайфхак.
Ашуканцы ўсё часцей "разводзяць" інтэрнэт-карыстальнікаў на грошы, выдаючы сябе то за пакупнікоў, то за прадаўцоў на розных гандлёвых пляцоўках і сайтах бясплатных аб'яваў.
Як распазнаць ашуканца?
Вось 8 прыкмет, якія павінны вас насцярожыць:
- Вельмі выгадная цана на тавар.
- Прадавец/пакупнік пад любой падставай спрабуе перавесці перапіску ў месэнджэр (Viber, WhatsApp, Telegram).
- Звярніце ўвагу на нумар тэлефона: замежныя нумары - адна з асноўных прыкмет таго, што вы маеце зносіны з ашуканцам.
- Прапануйце суразмоўцу стэлефанавацца: махляр часцей пазбягае зносін голасам.
- Вам дасылаюць нейкія спасылкі. Часцяком гэта або фішынгавы (падроблены) сайт, або вірус.
- Суразмоўца прапануе аформіць аплату праз нейкі сайт, пры гэтым выкарыстоўвае такія выклікалыя давер выразы як "надзейная купля", "бяспечная купля".
- Калі вы ўсё ж такі перайшлі па спасылцы, то звернеце ўвагу на пазіцыі, якія прапануецца запоўніць для афармлення пераводу грошай. Пазіцыі "рэшту на картцы", "код-пацверджанне", "асабісты (ідэнтыфікацыйны) нумар пашпарта" - дакладная прыкмета таго, што сайт падроблены.
- Фэйкавая служба падтрымкі. Часцей за ўсё падробленая служба падтрымкі "ўключаецца" ў працу, калі, на жаль, чалавек ужо даверыўся махляру і перавёў яму грашовыя сродкі. Служба падтрымкі прапануе вярнуць спісаныя сродкі праз гэты ж падроблены сайт.
ПАМЯТАЙЦЕ! Для пераводу грашовых сродкаў на вашу картку адпраўніку дастаткова ведаць толькі поўны нумар карткі і часам - тэрмін яе дзеяння. Больш нічога. Выкарыстоўвайце для разлікаў у інтэрнэце віртуальную картку. Такая картка выпускаецца хутка і бясплатна ў каналах дыстанцыйнага банкаўскага абслугоўвання.
Будзьце пільныя! Не пераходзіце па падазроных спасылках. Не дайце сябе падмануць. Беражыце сябе і свае зберажэнні.
